Arkeologların yaptığı araştırmalar, oyunun tarihinin, insanlık tarihi kadar eski olduğunu göstermektedir. Bugün bilinen pek çok oyunun çok eski çağlarda da bilindiğini de gösteren belgeler, bulgular, buluntular vardır. Uygarlığın bilim, sanat, mimari, giysi gibi her alandaki gelişmesi, oyunlara ve oyuncaklara da yansımıştır.
Oyunların Yayılışı
Araştırmalar ve yazılı belgeler günümüzde oynanan oyunları 2000 yıl ve daha öncesine dayandırmaktadır. Örneğin; “Sek sek” gibi oyunların izine Roma harabelerinde de rastlanmaktadır. Benzer bir şekilde, “tura oyunu, topaç çevirme, saklambaç, denizin üzerinde taş kaydırma oyunu, çatal-matal, körebe” gibi oyunlar çok eskiden beri oynanan oyunlardır. Bazen isimlendirmelerde değişiklik olsa da, bu oyunlar ülkeden ülkeye benzer şekillerde ve benzer materyallerle oynanmaktadır.
Oyun ait olduğu toplumun değerlerini anlatan kültürel bir ifade şeklidir. Bu nedenle, antropologlar kültür yaygınlaşmalarını ve göç yollarını incelerken temel olarak oyun faaliyetlerinden yararlanmışlar ve oyunların yardımı ile göç yollarını ve bir kültürün, uygarlığın imgelerini ortaya koymaya çalışmışlardır. Çünkü oyunlar, toplumun geleneksel kültürü, kültür yaşamı ve birikiminden etkilenmektedir.
Toplumsal kültürün gelişiminde, oyunlar önemli bir yer tutmaktadır. Aynı zamanda; oyunlar, halk hikayeleri ve efsaneler gibi kolayca yayılarak, dil, yer ve zaman sınırlarını aşıp evrensel bilinci arttırmaktadır. Evrensel bilince ulaşmak ise tüm ulusların inanların ulaştırmayı düşündükleri bir düzey olarak karşımıza çıkmaktadır.
En Çok Oynanan Oyunlar
Oyunların biçimi, özellikleri, oyun araç-gereçleri çağdan çağa, kültürden kültüre değişse de çocuğun bulunduğu her yerde oyunun ve oyuncakların bulunması evrensel bir kuraldır. Oyun dünyanın her yerinde, her çağda ve her kültürde oynanmıştır. Bu nedenle, oyun hem kültürel hem de evrensel unsurları içinde barındırmaktadır.
Kültürler arası benzerlik ve farklılıkları yansıtması bakımından çocukların en çok oynamayı tercih ettikleri oyun türleri araştırma konusu olmuştur. Araştırma bulguları, çocukların genellikle çevresindeki insanların meşguliyetleri ile ilgili oyunlar oynadıkları ortaya koymaktadır. Hampton’ın ve Binbaşıoğlu’nun bu durumu belirlemek amacı ile yaptıkları çalışmalar bu savı destekleyecek sonuçlar vermiştir. Elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir.
Yukarıdaki şekilde sergilenen oyun etkinlikleri yetişkinlerin etkinliklerini taklit etmekle başlayan ve yetişkinliğe hazırlanmakla sona eren bir geçiş sürecinin emarelerini taşımaktadır. Benzer bir şekilde Doreen’in grubunda da bu oyun etkinlikleri yolu ile yetişkinler hayatına hazırlanılmaktadır. Doreen’in grubundaki oyun etkinlikleri aşağıda sunulmuştur.
Yurtdışında yapılan bu çalışmalar, çocukların oynamayı tercih ettikleri oyunlara ilişkin genel bir bakış açısı kazandırmaktadır.
Kaynak: Dr. Hülya Pehlivan'ın "Oyun ve Öğrenme" kitabı.
Yorumlar
Yorum Gönder